2024: Ô tô điện bùng nổ tại Việt Nam

Thị trường xe điện Việt Nam được dự báo sẽ có bước nhảy vọt kể từ năm 2024 với sự tham gia của nhiều hãng xe trong và ngoài nước. Báo cáo của Công ty Chứng khoán SSI vừa công bố cho biết thị trường xe điện tuy nhỏ nhưng đầy tiềm năng tăng trưởng.

SSI cho biết xe điện đã trở nên phổ biến hơn ở Việt Nam (ước tính chiếm 6% doanh số tiêu thụ xe du lịch trong 2023), nhờ những nỗ lực của Vinfast – doanh nghiệp sản xuất xe điện Việt Nam. Dữ liệu của BMI Research chỉ ra rằng sản lượng tiêu thụ xe điện trong ngành ô tô sẽ ghi nhận mức tăng trưởng kép tới 26% trong giai đoạn 2023-2032, tương đương với sản lượng tiêu thụ hàng năm đạt 65.000 xe vào năm 2032.

Mặc dù đánh giá tích cực với mảng xe điện, tuy nhiên SSI cũng chỉ ra những điểm yếu của xe điện so với xe xăng truyền thống như: giá cả, phạm vi hoạt động trong 1 lần sạc, thiếu cơ sở hạ tầng trạm sạc và thiếu trung tâm dịch vụ sửa chữa. Trước thực trạng này, SSI cho rằng Chính phủ cần ban hành nhiều chính sách hỗ trợ hơn để kích thích nhu cầu, bên cạnh mức giảm 12% thuế suất tiêu thụ đặc biệt và miễn phí trước bạ đối với xe điện.

Không chỉ riêng tại Việt Nam, Chính phủ các nước trên thế giới cũng đã đưa ra những quy định về việc thay đổi loại phương tiện từ thuần xăng, dầu sang xe hybrid và xe thuần điện. Xu thế của làn sóng điện hóa ngày càng nhận được nhiều sự quan tâm từ người tiêu dùng, nhất là trong điều kiện chất lượng không khí đang suy giảm. Ngay đầu năm 2024, triển lãm xe điện hóa Việt Nam (triển lãm đầu tiên về “xe xanh”) diễn ra tại Hà Nội đã giúp người tiêu dùng trong nước có cơ hội lái thử, tìm hiểu về công nghệ cốt lõi của xe điện. Tâm điểm của triển lãm là không gian trưng bày các dòng sản phẩm xe điện hóa và phụ kiện xe đến từ các thương hiệu lớn tại Việt Nam, giúp người dùng trong nước có một cách nhìn khác về dòng “xe xanh” này.

Còn tại hội thảo quốc tế về chuyển đổi sử dụng phương tiện giao thông điện diễn ra vào tháng 11/2023, Thứ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Lê Anh Tuấn cho biết: “Ở nước ta, việc chuyển đổi phát triển kinh tế xanh là xu thế tất yếu. Việt Nam cũng đã ban hành một loạt chính sách ưu đãi, hỗ trợ ngành sản xuất, lắp ráp ô tô điện và các chính sách khuyến khích sử dụng xe ô tô điện. Tuy nhiên, trong quá trình đã nảy sinh nhiều khó khăn, thách thức như: nhận thức của doanh nghiệp về việc chuyển đổi năng lượng xanh chưa đầy đủ, thiếu hạ tầng trạm sạc, thiếu cơ chế khuyến khích tiêu dùng và sử dụng xe điện”.

Theo ông Phạm Hoài Chung, Phó viện trưởng phụ trách Viện Chiến lược và Phát triển GTVT, hiện nay Việt Nam đã đưa ra các chính sách ưu đãi, hỗ trợ sản xuất, lắp ráp ô tô điện. Trong đó có những chính sách tương đương, thậm chí cao hơn một số nước trong khu vực.

"Các chính sách để khuyến khích sử dụng ô tô điện của Việt Nam đang tập trung vào dòng xe điện chạy pin (BEV) thông qua ưu đãi về thuế dành cho doanh nghiệp sản xuất xe điện (thuế nhập khẩu, thuế thu nhập doanh nghiệp...), cũng như hỗ trợ người tiêu dùng được sử dụng xe điện với chi phí thấp hơn như thuế tiêu thụ đặc biệt, lệ phí trước bạ,...", ông Chung cho hay.

Phân tích về cơ hội và các thách thức để phát triển hệ sinh thái xe điện ở Việt Nam, ông Chung đề xuất 4 nhóm chính sách hỗ trợ chuyển đổi sang ô tô điện, gồm: ưu đãi khuyến khích sản xuất lắp ráp, nhập khẩu; khuyến khích hỗ trợ người sử dụng; phát triển hạ tầng trạm sạc điện và khuyến khích phát triển vận tải hành khách công cộng sử dụng điện.

Trao đổi với VietnamFinance, ông Nguyễn Trung Hiếu, Trưởng Tiểu ban Chính sách, Hiệp hội Các nhà sản xuất ô tô Việt Nam, nhận định xu hướng xe điện trong năm 2024 sẽ tiếp tục bùng nổ, nhu cầu người tiêu dùng tìm đến dòng xe này sẽ tăng cao.

Trong hai năm trở lại đây (giai đoạn 2022-2023), nhiều hãng xe có nguồn gốc từ Trung Quốc đã ra mắt tới người tiêu dùng Việt nhiều mẫu xe hybrid, xe điện hoàn toàn mới, nằm ở nhiều phân khúc khác nhau từ phổ thông chơi tới hạng sang, điều này ít nhiều đang tác động đến xu hướng phát triển xe điện tại Việt Nam và ảnh hưởng đến thị phần của hãng xe điện trong nước VinFast. Tuy nhiên, ông Hiếu lại cho rằng sự xuất hiện của các hãng xe này không ảnh hưởng nhiều đến thị phần của VinFast mà sẽ giúp cho thị trường xe điện ở nước ta ngày càng phát triển hơn.

“Đa số nhóm đối tượng của VinFast là những khách hàng có nhu cầu chuyển đổi phương tiện từ động cơ đốt trong sang xe điện. Sự xuất hiện của các hãng xe Trung Quốc chỉ làm tăng thêm sự đa dạng về sản phẩm trên thị trường và giúp người tiêu dùng có thêm nhiều lựa chọn hơn”, ông Hiếu nói.

Anh Lê Hoàng Long, chủ một salon kinh doanh xe cũ đã qua sử dụng tại Hà Nộ, cho rằng không thể phủ nhận sự phát triển mạnh mẽ của xe điện trong những năm gần đây, đặc biệt là cú chuyển mình của VinFast khi quyết định ngừng sản xuất xe động cơ xăng sang xe thuần điện. Điều này đã có tác động rất lớn đến ngành công nghiệp ô tô trong nước, buộc các hãng xe lâu năm cũng phải tham gia nếu không muốn tụt lại phía sau.

“Tuy nhiên, một trong những khó khăn mà các hãng xe đang phải đối mặt đó là hệ thống trạm sạc. Ngoài VinFast thì đa số các hãng xe còn lại chưa có hệ thống trạm sạc phủ sóng khắp cả nước. Nếu có chỉ lắp đặt ngay tại showroom của hãng với số lượng rất ít, điều này được xem là rào cản lớn trong việc tiếp cận khách hàng và ảnh hưởng không nhỏ đến quá trình chuyển đổi xe thuần xăng, dầu sang xe điện”, anh Long nói.

Trong khi đó, chuyên gia ô tô Lê Trường Giang cho rằng: “Mặc dù thị trường ô tô đã trải qua đầy khó khăn, thử thách, kinh tế suy thoái khiến người dân thắt chặt chi tiêu, dẫn đến nhu cầu mua sắm ô tô trong năm 2023 giảm đáng kể. Tuy nhiên, thị trường ô tô điện, xe hybrid trong nước vẫn diễn ra khá sôi động, khi cuộc đua điện khí hóa giữa các nhà sản xuất, phân phối ô tô đang diễn ra rầm rộ”.

“Năm 2024, xu hướng chuyển dịch sang ô tô điện được dự báo sẽ tiếp tục diễn ra mạnh mẽ trên thế giới bất chấp toàn ngành ô tô vẫn đang đối mặt với nhiều thử thách. Vì vậy, thị trường Việt Nam cũng không nằm ngoài vòng xoáy đó và tôi dự đoán sẽ có thêm nhiều mẫu xe điện mới ra mắt tới khách hàng”, chuyên gia này dự báo.

Bảo Minh